16/11/17

Η Αλλαγή Καθεστώτος στην Σαουδική Αραβία Οδηγεί σε Περιφερειακή Αστάθεια

Από το περασμένο Σάββατο (4/11) όταν, υπό το πρόσχημα της πάταξης της διαφθοράς, ο νεαρός διάδοχος θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, γνωστός ως MBS, εξαπέλυσε πογκρόμ κατά στενών συγγενών του, υψηλόβαθμων αξιωματούχων και επιφανών επιχειρηματιών, συλλαμβάνοντας και κρατώντας τους αιχμάλωτους υπό αυστηρή φρούρηση σε πολυτελές ξενοδοχείο της Ριάντ, οι εξελίξεις στην μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα του κόσμου υπήρξαν ραγδαίες. Το γεγονός δε ότι η Σαουδική Αραβία παράγει το ένα στα εννιά βαρέλια πετρελαίου που καταναλώνει ο πλανήτης, ενώ κατέχει μερικά από τα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως και αποτελεί πυλώνα του OPEC και κατ’ επέκταση στυλοβάτης του Αμερικανικού δολαρίου, αφού όλες οι συναλλαγές παγκοσμίως πραγματοποιούνται σε δολάρια (υπολογίζονται σε περισσότερα των $2,0 τρισεκατομμυρίων ετησίως), έχει εντείνει την ανησυχία και τον προβληματισμό της διεθνούς κοινότητας ως προς την επόμενη ημέρα. Χωρίς αμφιβολία η σύλληψη με τις κατηγορίες της διαφθοράς, εκατοντάδων προσώπων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται 11 πρίγκιπες, τέσσερις υπουργοί, καθώς και οι ιδιοκτήτες των τριών ιδιωτικών καναλιών της Σαουδικής Αραβίας, αποτελεί τομή ως προς τις σταθερές που επικρατούσαν στην Σαουδική Αραβία από το 1979, αν όχι από το 1953.

Στα εξήντα τέσσερα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από το θάνατο του ιδρυτή του βασιλείου, Αμπντουλαζίζ Ιμπν Σαούντ, ο θρόνος μεταβιβάζεται μεταξύ των 36 γιών του, από αδελφό σε αδελφό, ενώ για τη διαχείριση της εξουσίας επικρατούσε η λογική της συναίνεσης των διαφορετικών κλάδων της βασιλικής οικογένειας, που συνήθως ομαδοποιούνταν σε ανταγωνιστικές φράξιες, ανάλογα με το ποιοι προέρχονταν από την ίδια μητέρα. Με αυτόν τον τρόπο, ο βασιλιάς γινόταν περισσότερο primus inter pares παρά απόλυτος μονάρχης, ενώ ανέκαθεν αποτελούσε παράδοση του συστήματος η ύπαρξη τιμαρίων. Όμως, η προοπτική του περάσματος στην γενιά των περίπου εκατό εγγονών του Αμπντουλαζίζ Ιμπν Σαούντ δημιουργούσε ασάφεια και ανασφάλεια.

Στο παρασκήνιο των γεγονότων βρίσκεται η διαρκής συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ενός από τους υιούς του βασιλιά Σαλμάν. Τα δύο τελευταία χρόνια, έχει καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος των στρατηγικών θέσεων που σχετίζονται με την οικονομία και την ασφάλεια. Ο πρίγκιπας διάδοχος είναι, επίσης, αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Άμυνας. Και όλα αυτά στην ηλικία των 32 ετών. Ως αναμένετο, η σταδιακή συγκέντρωση εξουσίας από τον MBS προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός της Βασιλικής οικογένειας. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ βάζει τέλος σε όλα αυτά, καθώς καταλαμβάνει ο ίδιος ορισμένες από αυτές τις θέσεις. Έτσι, όλη η εξουσία συγκεντρώνεται στη δική του οικογενειακή γραμμή, στον πατέρα του, τον ίδιο και τους συμμάχους του. Ένας αδερφός του είναι τώρα ο νέος Σαουδάραβας πρεσβευτής στις ΗΠΑ. Ανάμεσα στις σημαντικότερες κινήσεις του Μ BS ήταν η απομάκρυνση του πρίγκιπα Μουτάιμπ από τη θέση του επικεφαλής της Εθνικής Φρουράς. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος εθισμένος στο «Game of Thrones» για να αντιληφθεί τη λογική της κίνησης: μην επιτρέψεις σε πιθανό αντίπαλο να αποκτήσει τον έλεγχο μιας σημαντικής εστίας στρατιωτικής δύναμης στο βασίλειο. Παρομοίως, η σύλληψη του δισεκατομμυριούχου διεθνούς επενδυτή Αλουαλίντ μπιν Ταλάλ στέλνει ισχυρό μήνυμα πως κανένας δεν παραμένει ανέλεγκτος.

Το κυρίαρχο ερώτημα στους οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή παραμένει γιατί έπρεπε την δεδομένη στιγμή ο MBS να αναλάβει τόσο ταχεία δράση, αντί να επιχειρήσει μια αργή και σταθερή σειρά αλλαγών; Η απάντηση δεν είναι ακόμα σαφής. Ορισμένοι Σαουδάραβες παρατηρητές πιστεύουν πως κάποια απόπειρα πραξικοπήματος αποκαλύφθηκε ή είχε ξεκινήσει και πως ο Μοχάμεντ, αντιδρώντας άμεσα, τη συνέθλιψε. Η συντριβή ελικοπτέρου την προηγούμενη Κυριακή (5/11) κοντά στα σύνορα με την Υεμένη, με θύματα έναν Σαουδάραβα πρίγκιπα και άλλους αξιωματούχους, δημιούργησε σκέψεις για το αν επρόκειτο όντως για ατύχημα. Άλλη θεωρία υποστηρίζει πως, λόγω του ότι ο Σαλμάν ίσως παραιτηθεί σύντομα λόγω προβλημάτων υγείας, ο MBS λαμβάνει δράση όσο ο πατέρας του είναι ακόμα βασιλιάς, ώστε να απαλλαγεί από τους αντιπάλους του.

Ένα ακόμη αναπάντητο, αλλά βασικό ερώτημα είναι αν αυτός ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας είναι θετικό γεγονός για τις ΗΠΑ ή και για τη Σαουδική Αραβία. Η ερώτηση θα απαντηθεί καλύτερα σε λίγα χρόνια από τώρα. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι ο MBS έχει ανακοινώσει φιλόδοξες οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Ο ίδιος έχει επιτρέψει στις γυναίκες να οδηγούν (από τον Ιούνιο του 2018) και έχει δώσει το «πράσινο φως» για την πώληση μέρους της πετρελαϊκής εταιρείας Aramco μέσω ΙΡΟ εντός του 2018. Φαίνεται να πιστεύει πως τέτοιες κινήσεις απαιτούν απόλυτη εξουσία, ώστε να ξεπεραστεί η ενδεχόμενη αντίσταση και να μυήσει τη νεολαία, η οποία αποτελεί σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού και πάσχει σε ζητήματα εκπαίδευσης, στις αξίες του 21ου αιώνα.

Ο διάδοχος Μοχάμεντ έχει ταχθεί υπέρ μιας πιο σύγχρονης Σαουδικής Αραβίας, τουλάχιστον σε ζητήματα θρησκείας και δικαιωμάτων των γυναικών. Τον προηγούμενο μήνα έκανε έκκληση για ένα «μετριοπαθές Ισλάμ, ανοικτό στον κόσμο και όλες τις θρησκείες». Ωστόσο, τα σχέδιά του δεν περιλαμβάνουν την πολιτική φιλελευθεροποίηση, αφού πιστεύει πως ο δρόμος του μέλλοντος βρίσκεται στην απόλυτη μοναρχία.

Περιφερειακή ένταση

Όπως παρατηρεί ο Κώστας Ράπτης, σε πρόσφατη ανάλυση του στην εφημερίδα ‘Κεφάλαιο’ (11/11), «όλα αυτά αποτυπώνουν το ανοικονόμητο και χωρίς αναστολές στυλ δράσης του διαδόχου, ο οποίος ως υπουργός Άμυνας εξαπέλυσε το φονικό πόλεμο στην Υεμένη, ενώ εμπνεύστηκε τον αποκλεισμό του Κατάρ από τους γείτονές του. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλη του την πορεία ο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν συνδέει την εμπέδωση της εξουσίας του στο εσωτερικό με την προβολή της στο εξωτερικό- με στόχο την αναγνώριση από τα κράτη της περιοχής του ηγεμονικού ρόλου του Ριάντ και την ανάσχεση της επιρροής του Ιράν που αναγορεύεται σε κύριο ανταγωνιστή. Έτσι και στη φάση αυτή, οι σαουδοαραβικές εκκαθαρίσεις συνέπεσαν με δύο άλλα αξιοπερίεργα γεγονότα: την υποβολή (με μήνυμα από σαουδαραβικού εδάφους και προς σαουδαραβικό κανάλι, ύστερα από συνάντηση με τον πρίγκιπα-διάδοχο) της παραίτησης του Σαάντ Χαρίρι από τη θέση του πρωθυπουργού του Λιβάνου, καθώς και την εκτόξευση από το έδαφος της Υεμένης πυραύλου εναντίον του αεροδρομίου του Ριάντ».

Με δεδομένους τους στενούς και ιστορικούς δεσμούς της Λιβανικής οργάνωσης Χεζμπολάχ με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, που στηρίζει την σημερινή Κυβέρνηση του Λιβάνου, η πρόκληση κατά της Τεχεράνης από την αναγκαστική παραίτηση Χαρίρι είναι προφανής και δημιουργεί το υπόβαθρο για μια έντονη πολιτική και διπλωματική αντιπαράθεση μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, που μπορεί ακόμη να εξελιχθεί σε στρατιωτική σύγκρουση.

energia.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.